Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2012

Α' Κλίση ουσιαστικών


Στρογγυλεμένο ορθογώνιο: Αρχαία Ελληνικά
Φυλλάδιο 13
Γ’ Μέρος: Α’ Κλίση Ουσιαστικών
Πλαίσιο κειμένου: Ι. Αρσενικά Ουσιαστικά σε –ας και –ης
ΙΙ. Θηλυκα Ουσιαστικά σε –α και –η
*** ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΥΔΕΤΕΡΑ
 





·        ΑΡΣΕΝΙΚΑ
ὁ νεανί-ας
τοῦ νεανί-ου
τῷ νεανί-ᾳ
τὸν νεανί-αν
ὦ νεανί-α
ὁ Ἀτρείδ-ης
τοῦ Ἀτρείδ-ου
τῷ Ἀτρείδ-ῃ
τὸν Ἀτρείδ-ην
ὦ Ἀτρείδ-η
ὁ πολίτης



ὦ πολῖτα
ὁ δικαστής



ὦ δικαστής
οἱ νεανί-αι
τῶν νεανι-ῶν
τοῖς νεανί-αις
τοὺς νεανί-ας
ὦ νεανί-αι
οἱ



·        ΘΗΛΥΚΑ
ἡ ἰδέ-α
τῆς ἰδέ-ας
τῇ ἰδέ-ᾳ
τὴν ἰδέ-αν
ὦ ἰδέ-α
ἡ χώρ-α
ἡ γλῶττ-α
τῆς γλώττ-ης
τῇ γλώττ-ῃ
τὴν γλῶττ-αν
ὦ γλῶττ-α
ἡ μάχ-η
τῆς μάχ-ης
τῇ μάχ-ῃ
τὴν μάχ-ην
ὦ μάχ-η
αἱ ἰδέ-αι
τῶν ἰδε-ῶν
ταῖς ἰδέ-αις
τὰς ἰδέ-ας
ὦ ἰδέ-αι

αἱ

αἱ


ἡ ἀλήθεια
τῆς ἀληθείας
τῇ ἀληθείᾳ
τὴν ἀλήθειαν
ὦ ἀλήθεια
αἱ
ἡ σφαῖρα
τῆς σφαίρας
τῇ




ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.     Η πρώτη κλίση περιλαμβάνει μόνο αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά.
2.     Οι καταλήξεις του πληθυντικού αρσενικών και θηλυκών πρωτόκλιτων είναι όμοιες και ακολουθούν την κλίση του θηλυκού άρθρου:
-αι
-ων
-αις
-ας
-αι
      3. Η γενική πληθυντικού τονίζεται πάντα στη λήγουσα: -ῶν, π.χ. τῶν θυελλῶν.
      4. Η κατάληξη –ας είναι πάντα μακρόχρονη στην α’ κλίση, π.χ. τοὺς ἰδιώτας, ὁ μανδύας.


5. Για τα θηλυκά σε –α:
*    όταν πριν από το –α υπάρχει φωνήεν ή ρ, το α διατηρείται, είναι μακρόχρονο και λέγεται καθαρό, π.χ. ἡ σοφία – τῆς σοφίας, κοκ.
*    όταν πριν από το –α υπάρχει σύμφωνο εκτός από ρ, στη γενική και τη δοτική ενικού αυτό τρέπεται σε η (μη καθαρό α βραχύχρονο), π.χ. ἡ θύελλα – τῆς θυέλλης - τῇ θυέλλῃ - τὴν θύελλαν κοκ.
*    Κατ’ εξαίρεση το –α είναι βραχύ, αλλά δεν τρέπεται σε –η:
o   στα προπαροξύτονα, π.χ. εὐσέβεια, ἄγνοια, Πλάταια, μαθήτρια
o   στα: γαῖα, μαῖα, μυῖα
o   στα δισύλλαβα σε –ρα: μοῖρα, πεῖρα, πρῷρα, σφαῖρα, σφῦρα, σπεῖρα.
6. Για τα αρσενικά σε –ης:
Σχηματίζουν την κλητ. εν. σε –α βραχύχρονο (και όχι -η):
Þ   τα εθνικά, π.χ. ὦ Σκύθα
Þ   όσα λήγουν σε –της, π.χ. ὦ ἰδιῶτα, ὦ πολῖτα, ὦ δέσποτα
Þ   τα σύνθετα με β’ συνθετικό που προέρχεται από ρήμα (σε –άρχης, -μέτρης, -πώλης, -τρίβης, -ώνης), π.χ. ὦ παιδοτρίβα, ὦ γυμνασιάρχα, ὦ βιβλιοπῶλα, ὦ τελῶνα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: